اهداف روحانیت در مبارزات
به مناسبت دومین سالگرد شهادت آیت الله مرتضی مطهری
خدایا به یاد تو و به نام تو و به امید تو. موضوع سخن «اهداف روحانیت در مبارزات» است. من در این جلسه ضمن این که به اهداف کلى روحانیت در مبارزات خود در طول تاریخ اشاره مى کنم، بیشتر مى خواهم هدف هاى روحانیت را در نهضت اسلامى معاصر موجود تشریح کنم.
ما امروز نهضتى اسلامى و تاریخى و عظیم و کم سابقه- اگر نگوییم بى سابقه- داریم موجود که از بطن جامعه ما برخاسته است و ما در متن آن قرار گرفته ایم و روحانیت ما این نهضت را رهبرى مى کند. مى خواهیم هدف هاى این نهضت را بشناسیم. اگر مى گوییم هدف هاى روحانیت یعنى هدف هاى این نهضت، چون مى دانیم که امروز تمام قشرها و طبقات مختلف ملت ایران در روحانیت تجسم پیدا کرده است و روحانیت در آن شخص
بسیار بسیار بزرگ تاریخى (گریه استاد) که نامش و یادش قلب مرا به لرزه مى آورد یعنى استاد بزرگوار ما آیت اللَّه العظمى آقاى خمینى تجسم یافته است.
ابوالعلاى معرّىِ معروف در جلسه اى که با سید مرتضى علم الهدى براى اولینبار ملاقات کرد و شخصیت و عظمت او را دید، بعد که از او سؤال کردند چه دیدى و کجا بودى و چگونه آدمى دیدى؟ شعر معروفى دارد، مى گوید:
لَوْ جِئْتَهُ لَرَایتَ النّاسَ فى رَجُلٍ
وَ الدَّهْرَ فى ساعَةٍ وَ الْارْضَ فى دارٍ
اگر بیایى آنجا ببینى، تمام مردم را در یک فرد و تمام دهر و روزگار و ساعات را در یک لحظه و تمام زمین را در یک خانه منحصر مى بینى.
کمتر در تاریخ سابقه دارد که ملتى و خواسته هاى ملتى در یک فرد، اینچنین تشخص و تجسم پیدا کند و این همیشه در جایى است که آن فرد از فردیت خودش خارج شده است و تجسم ایده هاى عالى جامعه است. بنابراین هدف هاى روحانیت یعنى هدف هاى این نهضت و هدف هاى این نهضت یعنى هدف هاى روحانیت.
نهضت هاى قرن اخیر
ما اگر بخواهیم هدف هاى این نهضت را تشریح کنیم، آن هم در یک جلسه، بهتر این است که یک مقایسه اجمالى بکنیم میان هدف هاى این نهضت و هدف هایى که بعضى مصلحان اسلامى مثل سید جمالالدین اسدآبادى به صورت فردى در قیام هاى اصلاحى خود داشته اند و نیز هدف هاى نهضت هاى صدساله اخیر که یا به رهبرى روحانیت صورت گرفته است یا با شرکت و تأیید روحانیت و هر کدام هدفهایى