می شدندو گاهی از هم دور می شدند. به نظر شما آیا شکست این جنبش های ما یکی از دلایلش این نبود که دقیقاً این دو قشر از هم دور می شدند. چه تاثیر مثبتی این وحدت می توانست داشته باشد در تداوم انقلاب های گذشته؟
جواب : اول این مطلب را باید عرض کنم که در تاریخ اسلام جدایی به این شکلی که اخیراً دیده می شد بین دانشگاه و مدارس روحانی، بین تحصیلات دانشگاهی و تحصیلات علمی به اصطلاح قدیم در تاریخ فرهنگ اسلام این فاصله اصلاً نبود. یعنی مراکز تحصیلی علمی غیر از علوم اسلامی، البته علوم اسلامی به معنی خاص و الا علوم اسلامی به معنی عامش همان علوم طبیعی، پزشکی ریاضی این ها را می توانیم جزء علوم اسلامی با معنی وسیعش قرار بدهیم. اما علوم اسلامی به معنی خاصش یعنی تفسیر، فقه، اصول، عرض کنم که علم رجال و از این قبیل. اخیراً ما می بینیم که در مدارس قدیمه فقط علوم اسلامی خوانده می شود. در مراکز دانشگاهی علوم به اصطلاح طبیعی و ریاضی و امثال آن تحصیل می شود، و یک جدایی افتاده است. باید بگویم در تاریخ فرهنگ اسلام این جدائی ابداً نبوده است. همان مدارس قدیمه مرکز آموزش علوم اسلامی و علوم طبیعی و