گفتند، زمین و آسمان را شناخت و در و دیوار را شناخت، قوه باصرهی او تازه به دنیا آمد دید آنچه را که تاکنون ندیده بود. امام فرمود آیا میخواهی همینطور باشی، یا نه اینطور نباشی و محروم بروی و آن نعمتها و وعدههایی که خدا برای تو در آن عالم قرارداد ببری، گفت نه من نمیخواهم "فَعادَ اِلَیهِ العَمی5" پس کوری را به وی برگردانید. خداوند نقص را جبران میکند.
ما در علل ناراحتیها و امراض و نقایص جسمی اگر دو احتمال بدهیم یکی اینکه همه معلول اراده الله است و دیگر اینکه همه اینها معلول عوارض خارجی از پدر و مادر و اجداد در این موجود پیدا شده است. ما مورد دوم را اختیار می کنیم اگرچه اول را هم اختیار کنیم اشکالی ندارد اما بهتر این است که اینطور باشد هیچ اشکالی متوجه نیست و عین این مطلب را در مورد صفات روحی میخواهیم بگوییم منتها پروردگار در تمام علل و معلولهای جهانی قدرت دارد.
یعنی اگر همه این جهان را حساب کنید هرچه ببینی معلول است که پشت سرش علت است، مسبب است که پشتوانه او سبب است اما میان انسان و مسببات و علل و معلولات اراده الله حاکم است گاهی تقویتش میکند ایجاد میشود گاهی علت را از محلول جدا میکند.
" قُلنا یا نارُ کُونی بَردا ًو سَلاماً عَلی اِبراهیمَ6" ای آتش این خواص ذاتی و طبیعی خودت را اعمال نکن، از آتش این معلول او را گرفت و نگذاشت عمل کند.
این سلطه الله است بنابراین خداوند قدرتش محفوظ اما این عوارض و اوصافی که در روح انسان پیدا می شود، معلول حرکات و سکنات و غذاها و روشهای پدر و مادر است.
صفات روحی هم از صفات روحی پدر و مادر می باشد که البته تا حدی این مطلب در علم جدید روشن است. در میان اسپرمها و اوول هایی