که از ترکیبشان نطفه ایجاد می شود ژنهایی وجود دارد که حامل روشها و اخلاق پدر و مادر است، کروموزوم هایی که حاصل اخلاقی حامل اخلاقی پدر و مادر است از آنجا وراثت به اینها میرسد. پس تکون این صفات از ناحیه پدر و مادر است و علت این نحوه تکون کیفیت روش آنها است بنابراین همه ما به اراده الله به محض نیست پس هیچ اشکالی متوجه نمیشود.
اوصاف رذیله و اوصاف کمالی که انسان در خود مییابد بیرون از اراده انسان موجود شده است. خدا بر همه علل و معلول اشراف دارند اما سببش آنهایی هستند که این را موجود کردهاند و وسیله شدهاند.
یکی از صفاتی که در روح انسانی از ابتدا گاهی پیدا میشود و از صفات رذیله است صفت قساوت است در قرآن از این صفت نام برده شدهاست "ثُم قَسَت قُلوبُکُم مِن بَعدِ ذالِکَ فَهِی کَالحِجارَةِ اَو اَشَدُّ قَسوَةً وَ اِنَّ مِنَ الحِجارَةِ لِما یَتَفَجَّرُ مِنهُ الاَنهارُ وَ اِنَّ مِنها لَما یَشَّقَقُ فَیَخرُجُ مِنهُ الماءُ وَ اِنَّ مِنها لَما یَهبِطُ مِن خَشیَةِ اللهِ7"
اما این دل انسانی که گاهی بقدری محکم از بقدری قسی است اینجا یک نکته برای انسان مخفی میماند قساوت یعنی چه؟ یعنی عدم تاثیر، استحکام و محکم بودن، استحکام قلب خوب است، صلابت قلب خوب است در روایات وارد شده است. "اِنَّ لِلّهِ یا کُمَیلُ آنِیَةً خَیرُها اَصلَبُها" محکمترین آنیه دلهای محکم است که خدا دوستشان دارد پس این قساوتی که اینهمه تنقید و توبیخ می شود چیست؟
دو جور مطلب است یک وقت استحکام و آسیبپذیری در دل