سوال 7- آیا شدن خود جزئی از بودن نیست؛ اگر چنین است پس جهان هم بودن و هم شدن دارد؟
ج- اگر بخواهید سوالتان دقیق باشد باید بگوئید آیا شدن مرتبه ای از بودن است؟ تفصیل این مطلب در این بحث نمی گنجد، ولی اجمالاً با برداشت دقیق می توان گفت شدن مرتبه ای از بودن است.
سوال 8- ما حرکت در اعراض داریم و حرکت در جوهر؛ یعنی حرکت در جوهر در بستر اَعراض و نه (9) مقوله در اعراض داریم که در چهار مقوله آن حرکت صورت می گیرد: کم، کیف، این، وضع؛ ما حرکت در زمان نداریم بلکه زمان خود زائیده حرکت است؛ حرکت در زمان صحبتی است که به نظر می آید از روی مسامحه گفته شده باشد زیرا خود، مولود حرکت کل کائنات مادی است؟
ج- نباید گفت مسامحه، زیرا زمان واقعاً حالت ظرف دارد. زمان بعد چهارمی از جوهر منظور است. این را گفته اید زمان زائیده حرکت است، نمی پذیرم و به معنی دقیق کلمه نمی توان پذیرفت، همان جوهر متطور تعبیر خوبی است چون از تطور جوهر، زمان هم استنتاج می شود و اشکالی ندارد.
سوال 9- آیا حرکت ماده مجموعه سکون هایی است که ذهن ما آن ها را به هم متصل می کند مانند یک فیلم، یعنی حرکت هایی که تمام می شوند بار دیگر شروع شده و تمام می شود؟
ج- حرکت هیچ گاه مجموع سکون ها نیست از یک میلیون سکون یک میلیونیم حرکت هم به وجود نمیآید، حرکت حرکت است و سکون نبود حرکت است. ضمناً خود فیلم حرکت نیست فیلم نمایش یک حرکت به برکت حرکتی دیگر است یعنی اگر فیلم ها یکی یکی در نوار فیلم از جلوی چشم شما با سرعتی معین حرکت نکنند حرکت نمایش داده نمی شود. آنچه که واقعاً حرکت میکند عبارت از نوار فیلمی است که می آید و از جلوی دوربین عبور می کند.
بنابراین این تعبیر که، حرکت مجموعه سکون هاست اشتباه است زیرا باید پرسید، مجموعه پهلوی هم چیده شده در کدام بعد؟ الان این میز حدود صد و ده سانت است، اگر بخواهید هر میلی متر آن را یک واحد حساب کنید