می کند. «قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ. اِعْلَمُوا أَنَّمَا اَلْحَیاهُ اَلدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَهٌ».
سوال 8- آیا می توان خدا را چنین تعریف کرد: "خدا مجموعه ارزش های متعالی مطلق است"؛ اگر می شود آیا این ارزش ها ثابتند یا متغیر یا اینکه حول یک محور ثابت متغیرند؟
ج- اولاً اگر ارزش ها مطلق باشند دیگر متغیر نیستند، ثابت هستند. ثانیاً این تعریف گنگی است، خدا آن واقعیت و حقیقتی است که ارزش ها در پرتو او برای انسان مطرح می شود. یعنی بدون او نظام ارزشی معنا پیدا نمی کند.
سوال 9- آیا کانت برای شناخت خدا نظیر جمله علی را می گوید که «کل ما حصلتموه به اوهامکم به دق معانیه فهو مخلوق لکم»؟
ج- بی رابطه با این مطلب نیست.
سوال 10- وقتی که در یک جنگ پیامبر (ص) برای پیشروی، چندین نفر از افراد خودی را هدف تیر قرار می دهد تا به هدف خود برسد آیا این ماکیاولیستی نیست؟
ج- نه اگر آن افراد را علیرغم میل خودشان هدف تیر قرار می داد این حرف صحیح بود اما این افراد می گویند یا رسول الله ما را بکش و راه دشمن خدا را ببند. ما چه آن طرف کشته شویم و چه این طرف هر دو راه خداست این دیگر ماکیاولی نیست. این انسان ها درک می کنند که این همه راه خداست و در راه او کشته می شوند. به همین جهت از این نمونه ها در زندگی پغمبر وجود دارد. ضمناً پیامبر در طول ده سالی که رسماً در حال جنگ بود خیلی کم از این نمونه ها برایش پیش آمد پس معلوم می شود که فرق دارد.
سوال 11- اگرچه مجموعه مادی و مجموعه ماده و انرژی جهان ثابت است ولی ماده با دست انسان می تواند تبدیل به انرژی شود و حال آنکه عکس آن صادق نیست پس در هر حال ماده رو به پایان است. بنابراین اینکه بگوییم ماده بدون کم شدن می تواند خلق کند صحیح نیست؟
ج- نه. تعبیر ما این نبود، گفتیم اگر ماده موجودی بود که می توانست بدون کم شدن چیزهای تازه ای به وجود آورد، آن وقت خالق می شد.
والسلام