امّ موسی ان ارضعیه» (سوره قصص، آیه 7). به مادر موسی گفتیم که او را بپروران، اینست نقش خطیر و عظیم زن. زن نقطه شروع انقلاب است. در دامان اوست که انقلابیون تربیت میشوند. در مقام زن همین بس که نخستین مؤمن به پیامبر اسلام زن بود: خدیجه!
درس دیگری که از هجرت میگیریم این است که:
جوانان پیش از پیران و سالخوردگان به نهضت انقلابی اسلام پیوستند.
اسامی آن جوانان معلوم است. چه آنان که در مدینه بودند و چه آنان که در مکه.
گفتم که نخستین مؤمن به پیامبر زن بود و نه مرد. اینک میافزایم که اولین مرد مؤمن علی بن یعنی علیبنابیطالب، جوانترین فرد بود و دومین که زید بن حارثه باشد باز جوان بود اینست نقش جوانان در نهضت انقلابی اسلام.
در مدینه همچنین بود. ابتدا جوانان به پیامبر و اسلام ایمان آوردند و بعد همین جوانان کوشیدند تا سالخوردگان را به راه ایمان بیاورند. میدانید شیوهای که آنان به کار بردند در هدایت دیگران و در تبلیغ دیگران چگونه شیوه ای است؟ با دقیقترین شیوهها آنان هرگز با خشونت، با بدزبانی برخورد نمیکردند.