گاهی شدنی نیست یا قابل توجیه نیست و توضیح آن‌ها خطرناک است و ممکن است دشمن را آگاه کند و مفاسدی داشته باشد.
 پس از اجرای این دستورات نتیجه و حکمت آن بر شما روشن خواهد شد. اگر حکمت و صحت آن بعد از تجربه هم روشن نشد و دیدید ایراد و اشکالاتی دارد می‌توانیم آن را مورد بحث و مشورت قرار دهیم هر فرمانی را که شما نپسندید می‌توانیم تغییر بدهیم.
ببینید چه رهبر دموکرات و آزادمنش و مردم‌داری است. آراء و فرمان‌های خودش را اگر توده مردم آن‌ها را رد کنند و نپذیرند تغییر می دهد. از یک طرف اطاعت و انضباط و از طرف دیگر مشورت در سطح توده‌ها- وسیع‌ترین سطح- و آمادگی تغییر و تطابق با خواسته و رأی مردم.
این روش که امیرالمؤمنین به کار بسته بود بدون شک همان روشی بود که پیامبر خدا به کار می‌بستند این روش که بعدها در احزاب کشورهای اروپایی و به‌اصطلاح مترقی رایج و متداول شد سانترالیزم و دموکراتیک نام دارد یعنی مرکزیت توأم با دموکراسی؛ از یک طرف رای و اتخاذ تصمیم با یک نفر است و همه با انضباط کامل تابع او هستند- یک نفر باشد یا یک شورا با فرماندهی چندنفره. سپس دموکراسی است و آن را به مشورت و تبادل نظر می‌گذارند و آنگاه تغییرات

نظر خود را ارسال کنید