صفحه 12 از 28
بعد از تنگناها و مشقات.
قسمت دوم قانون بیانگر مرحله ایست که طی آن یک امت (گروهی که ریشه، جهت، امام و انسجام درونی دارد) ساخته می شود. مرحله ازل و ابتلاء، مرحله سختی ها و مشقت ها.
پس می توان مجموعه قانون را به صورت نموداری نشان داد.
یک قسمت از منحنی مربوط به جبارین است که با بأس و سختی خود را به قله ای رسانده اند اما پس از آن به سنت مکر خدا که همان تمهیل باشد، گرفتار آمده اند و در سراشیبی سقوط به قصم نزدیک می شوند و در همین زمان به جبر (به مفهوم ظلم) می پردازند و قسمت دوم مرحله ایست که امتی تحت سیطره و جبر جبارین به جبر (به مفهوم پیوند شکستگی ها) می پردازد و با اخذ موضع حق، متعالی و مترقی می‌شود.
ملاحظه می‌گردد که نمودار بسیار نزدیک به قوانین جامعه‌شناسانه "تاین بی" است و ازسوی دیگر نگرشی به این قانون روان‌شناسی اجتماعی دارد که هرچه