گفتگو و بحث و مناقشه تعریف صحیحی برای جنگ پیدا کنم. رسیدیم به کلمه فرماندهی و سربازان. یکی گفت: در این تعریف نامی از درجه‌داران نیست. دیگری گفت: به جای سربازان بگذاریم زیردستان یا افراد مادون. گفتم: در اسلام افراد مادون و مافوق وجود ندارد و نه زیردست و زبردست. به جای آن فرمانده و و فرمان‌بر وجود دارد. و رابطه‌شان افقی است نه طبقاتی و هرمی. بالا و پائین ندارد. یکی از افسران با ناراحتی به من اعتراض کرد که چرا مافوق و مادون ندارد من الآن سرهنگ تمام هستم و همه آن‌ها که درجه‌ای پایین‌تر از من دارند مادون من هستند. گفتم ولی شما هم نسبت به افسرانی که درجه‌ای بیشتر دارند مادون خواهید بود. گفت: بله. گفتم می‌دانی دون یعنی چه؟ دون یعنی پست. چرا این مافوق و مادون را قبول می‌کنی نسبت به کسانی که از شما فرمان می‌برند یا به شما فرمان می دهند؟! به علاوه شما از نظر نظامی نسبت به سربازان و درجه‌دارانی که فرماندهشان هستید برتری دارید. ولی آن‌ها از نظر اخلاقی و فکری و علمی ممکن است بر شما برتری داشته باشند. چرا مافوق و مادون؟! این روابط روابط افقی است. شما در واحدی که هستی نقطه مرکز دایره هستی و آن‌ها نقاط دایره یعنی رابطه افقی است و بالا و پایینی نداریم.
والسلام

نظر خود را ارسال کنید