اساسی با مبانی حکومت جمهوری و حاکمیت ملی مبانیت ندارد، ولی همین که از اصول اسلامی سخن به میان می آید، تعارض چنان زننده و آشکار می شود که دیگر نمی توان بین دو مفهوم "جمهوری" و "اسلامی" را جمع کرد؟ چرا ملت آمریکا یا فرانسه می تواند در قوانین اساسی خود قواعد خاصی را، به عنوان حقوق بشر یا ملت، بیاورد و مجلس را از تجاوز بدان ها منع کند یا ملت شوروی حق دارد در اصول قانونگذاری خود اخلاق جامعه مارکسیستی را محترم بدارد، ولی ملت ایران نمی تواند چنین اقدامی را درباره اصول اسلامی بکند؟ مگر نه این است که انقلاب ایران به نیروی "الله اکبر" انجام گرفت و اهریمن جبار را در هم شکست؟ پس، چرا ملت ایران، اگر بخواهد و بدان رأی دهد، نمی تواند از این تجربه ها استفاده کند و از سلاح دیرین خود برای مبارزه با هرگونه استبدادی در آینده استفاده کند؟
ب- لزوم قید اسلامی برای جمهوری آینده
این پرسش که چرا باید جمهوری آینده را "اسلامی" بنامیم یک پاسخ بسیار ساده دارد و آن پاسخ این است که توده مردم چنین می خواهند، انقلاب بدین نام از آغاز خوانده شده و دولت انقلابی نیز خواستار آن است.