بار نشاند و درصورتی‌که این فشارها بیش از قدرت جذب درخت باشد نه‌تنها مفید نخواهد بود که به خشک شدن و نابودی اش خواهد انجامید، به همین ترتیب با فشار و تحمیل نمی‌توان در یک جامعه آزادی ایجاد کرد. و هر اقدامی که بیش از قدرت جذب و ظرفیت و تحمل جامعه باشد نه‌تنها مؤثر نخواهد بود که به رشد استبداد کمک خواهد کرد.
 آن کس می‌تواند به آزادی یک جامعه کمک کند که در درجه اول این مسئله را باور داشته باشد که آزادی هدفی انتزاعی نیست تا بتوان بدان دست یافت بلکه باید آن را تحقق و فعلیت بخشید و وظیفه او ایجاد شرایط مناسب است و نه چیز دیگر. او باید زمین را به گونه‌ای تنظیم کند که نیروهای جدید که در جهت آزادی جامعه است رشد کنند و تبدیل به نهاد شوند و نیروهای قدیمی که میراث دوران استبداد اند تضعیف و نابود شوند تا زمانی بعد شرایط به گونه‌ای مناسب شود که آزادی به طور طبیعی فعلیت یابد.
 اما بدون شک ایجاد این زمینه مناسب باید با توجه به ویژگی‌ها، حساسیت‌ها و واقعیت‌های جامعه صورت پذیرد و الا یا بی‌اثر خواهد بود و یا زیان‌آور، ضمناً نباید از یاد برد که اگر قبول کرده ایم آزادی همچون دیگر واقعیت‌های اجتماعی، از متن جامعه سر بر می‌آورد، لذا می‌تواند با

نظر خود را ارسال کنید