اجتماع نقیضین محال است مگر می‌شود كه اراده‌ی خدا طوری تعلق بگیرد كه در یك لحظه این رادیو هم باشد و هم نباشد؟! همچنین اعاده‌ی معدوم هم محال است. چیزی كه زمان از مشخصات ذاتش هست، یعنی همینطور كه بعد مكانی دارد بعد زمانی هم دارد. دیگر محال است كه بشود او را موجود كرد. حال بپردازیم به مسئله معاد:
اگر این ذرات جسم شما كه بصورت وجود شما درآمده است، با این شكل و خصوصیات، متفرق گردد، وقتیكه مردید، ذرات جسم شما متفرق می‌شود. حالا اگر همین ذرات را جمع كنند و بهمین صورت درآورند، این ذرات شما نیستید. این یك موجود دیگری است كه از نو موجود شده است. ما اگر گفتیم انسان و نفس انسان جسم است، «جسمانیه الحدوث و جسمانیه البقاء» این چون جسم است متفرق می‌شود. وقتیكه متفرق شد دیگر بحالت اول برنمی‌گردد و مسئله معاد غلط می‌شود. انسان بواسطه مردن فانی می‌شود. پس اگر بخواهد مسئله‌ی معاد درست باشد باید انسان به شخصیتش باقی باشد و با مردن فانی نشود.
حال اگر ما گفتیم نفس «جسمانیه الحدوث و جسمانیه البقاء» است مسئله معاد را نمی‌توان درست كرد مگر آنكه اعاده‌ی معدوم را جائز بدانیم، حالا آنكه اعاده‌ی معدوم را گفتیم كه عقلا محال است.

نظر خود را ارسال کنید