صفحه 69 از 77
3- كم
4- كیف
صدرالمتالهین می‌گوید كه حركت در جوهر هم داریم. یعنی جوهر و ذات شی‌ء متحرك است بلكه عین حركت است، ماده عین حركت است نه اینكه حركت عارض اوست. نحوه‌ی وجودش، وجود تدریجی است. در حقیقت هستی بر دو قسم است:
1- هستی ثابت
2- هستی متدرج
هستی ثابت مساوی با تجرد است و هستی متدرج، هستی ضعیفی است كه بر اثر ضعف نمی‌تواند خودش را نگهدارد و لرزان و متدرج است، مانند موج. یعنی تدرّج نحوه‌ی وجودی اوست. پس وجود بر دو قسم است:
1- وجود ثبوتی
2- وجود تدرجی
حركت جوهری حركت تكاملی نیز هست، چون حركت اَینی و وضعی لازم نیست تكاملی باشد (اتومبیل جایش را تغییر می‌دهد و تكامل ندارد) حركت كمی و كیفی معمولا تكاملی است. صدرالمتالهین می‌گوید شما اگر می‌بینید كه سیب حركت كمی یا كیفی دارد، جوهر ذاتش اگر تكامل پیدا نكند اعراضش تكامل ندارد. برای اینكه