رنج است، بی‌هیچ نغمه رحمتی و امید نعمتی، سخت و بی‌امان...» (کتاب مواضع ما صفحه 21.)
یکی دیگر از خصوصیات جهان آخرت این است که آن‌جا هم در رحمت و هم در غضب الهی، خلوص و شدت وجود دارد.
درحالی‌که نعمت و سعادت دنیا معمولاً آمیخته است با رنج و رحمت. و در رنجش هم، همیشه مقداری از آسایش هست. «انّ مع العسر یسرا» (پاورقی: سوره انشراح آیه 5: پس با هر سختی البته آسانی همراه است.)
ز-آخرت: نتیجه امتحان
«یکی از تفاوت‌های اساسی که بین این جهان و آخرت وجود دارد، این است که آخرت درواقع محصول همین زندگی است ولی به‌صورت بازتاب و نتیجه. این دنیا محیط کار و عمل و سازندگی است درحالی‌که آن جهان فقط نتیجه بردن است. یعنی دیگر شما در آن جهان فرصت ساختن چیز جدیدی را برای خودتان ندارید هرچه دارید نقد است و قابل تحصیل. و هرچه از دست دادید از بین رفته است.»
فرض کنید قبلاً اگر شما در دنیا صد درجه استعداد داشتید و ده درجه‌اش را استفاده کردید نود درجه بقیه ضایع شده است و اگر تمام صد درجه هم استفاده کرده باشید، نقد است و چیزی از آن کم نمی‌شود.
در اینجا به بیان آیه 20 از سوره احقاف که آیه‌ای بسیار آموزنده، پرمعنا و گویا است می‌پردازیم.
در آیه قبل از آن می‌فرماید: برای هر کس به مقتضای اعمالش درجه‌ای می‌دهند و در جایی معین قرار می گیرد و همه به پاداش اعمال خود کاملاً می‌رسند و هیچ ستمی به آن‌ها نخواهد شد. یعنی هر عملی باعث می‌شود که انسان یک درجه به طرف صعود و یا یک درجه