**صفحه=73@
که در آن زندگی می کنیم فقط در قیامت تغییری در آن انجام می گیرد.
جواب: نمی توان گفت که حتماً بهشت و جهنم در همین دنیا است. روایات و قرآن صراحت ندارند که بهشت و جهنم در کجاست. البته آیات اشاراتی دارند که بتوان احتمال داد بهشت در فضا و جهنم در اعماق زمین است. برخی نیز مطلب را خیلی امروزی تر و مادی مطرح می کنند و می گویند که مثلاً جهنم همان مواد مذاب درون اعماق زمین است.
اما اینها چیزهایی نیست که بتوانیم قبول کنیم. بهشت و جهنم همان گونه خلق می شود که خداوند اراده می فرماید. یکی از آیات در تعریف بهشت می گوید:
و جنة عرضها السماوات و الارض (آل عمران- 133)
یعنی متقین وارد بهشتی می شوند که پهنای آن به اندازه آسمان ها و زمین است.
تصوری که ما اکنون از بهشت داریم ممکن است یک باغ بزرگ در گوشه ای از جهان هستی باشد، در صورتی که بسیار عظیم تر و عجیب تر می باشد. البته اگر قرار باشد در کیفیت بهشت بحث شود، بسیار طولانی خواهد شد.
تحقیقاً بهشت حضرت آدم و بهشت برزخ و بهشت آخرت یکی نیستند و تفاوت هایی دارند.
سوال 4- اینکه فرمودید بهشت ساخته نشده است پس در مورد معراج پیامبر چه می فرمائید؟ چون در معراج پیامبر داریم که ملائکه مشغول ساختن ساختمان هایی در بهشت بودند که اینها دلیل بر وجود بهشت است.
جواب: یکی از ادله ی کسانی که معتقد به ساخته شدن بهشت هستند نیز همین می باشد و اشاره به روایات معراج می نمایند. و اشاراتی نیز در قرآن وجود دارد که نشان می دهد بهشت ساخته شده است. در مقابل، آنهایی که معتقدند بهشت ساخته نشده دلایلی دارند که بهشت چگونه خلق خواهد شد. مثلاً روایاتی هست مبنی بر اینکه فرضاً عبادتی که ما انجام می دهیم در بهشت درخت، حور و