شفاعت(*) پیش می آید. که اگر فرد پیرو رهبرانی چون انبیاء، اولیاء و علما باشد آن‌ها به اذن خدا شفیع می‌شوند که باعث پاک شدن بعضی گناهان اوست.(**)
(*پاورقی: در مورد شفاعت در پاسخ به سوالات درس بیستم توضیح دادیم.)
(**پاورقی: البته اگر حقی از کسی به گردن انسان باشد (حق الناس) فقط به شرط رضای شخص، آن گناه پاک می شود.)
سؤال 2- کیفرهای اخروی که مرگ در آن‌ها نیست و بدون تخفیف نیز هستند آیا پس از مدتی برای جهنمیان به صورت عادی درنمی‌آید؟
جواب- از آنجایی‌که هیچ کدام از ما به جهان آخرت نرفته‌ایم و از حالات آن جهان اطلاع کافی نداریم پس بالطبع از کیفیت روابط حاکم بر آن جهان نیز مطلع نبوده و درنتیجه نمی‌توانیم به قضاوت درمورد آخرت و روابط حاکم بر آن‌ها و مثلاً: تحمل عذاب و شکنجه در آن دنیا بپردازیم. تنها از راه مراجعه به آیات قرآن و روایات صحیح و مستند است که می‌توانیم اطلاعات و اخباری را راجع به آخرت کسب نماییم. در اینجا برای روشن شدن مطلب به سوره نساء آیه 61 مراجعه می‌نماییم:
کلما نضجت جلودهم بدلناهم جلوداً غیرها لیذوقوا العذاب
«هرگاه پخته شود پوست هایشان بدل می کنیم ایشان را پوست‌های دیگری تا بچشند عذاب را.»
پس نتیجه گرفته می‌شود که عذاب اصحاب جهنم تخفیف ندارد و عادت کردن به این عذاب نیز برای آنان وجود ندارد.
سوال 3- روایتی داریم مبنی بر این‌که زمانی که اهل بهشت مراتب یکدیگر را می‌بینند تأسف خورده و ناراحت می‌شوند. این مطلب با توجه به این‌که در زندگی بهشت رنجی وجود ندارد چگونه توجیه می شود؟
جواب- تا آن‌جا که از آیات قرآن استفاده می‌شود در زندگی بهشت، رنج و اندوه و حزنی وجود ندارد. البته ممکن است بهشتیان نسبت به درجات یکدیگر غبطه بخورند ولی در این غبطه خوردن، رنج و