**صفحه=101@
ج- چگونگی جزای عمل
«این ثواب و فلاح در جنت و عقاب در نار نتیجه عمل ارادی انسان است و انتخاب آزاد و آگاهانه ایست که خود در زندگی این جهانیش داشته که جانب کفر و فجور و ظلم و طغیان را گرفته یا جهت ایمان و تقوی و عدالت را و در آن همه خصلت های حاصل از عمل صالح یا ناصالح حضور دارد گویی عمل است که بال و پر گشوده و آشکار شده است و بهشت یا دوزخ را ساخته است که بهشت و دوزخ نتیجه عمل است یا حتی خود عمل (در بحث، روی جمله مذکور تکیه داریم) و هر جا عقاب است نه ظلمی است از طرف خدا بلکه ظلم انسان به نفس خویش است و تجلی عمل و اکتساب او، و نتیجه انتخاب انسان است و گرنه از جانب خدا عین عدالت است.»**زیرنویس=کتاب مواضع ما صفحه 21.@
مرحوم شهید مطهری جزای عمل را اعم از خوب و بد تقسیم بندی جالبی کرده و می گویند که ثواب ها و عقاب ها یا قراردادی است یا مکافاتی یا تجسم و عینیت خود عمل که نوع سوم آن در بحث قیامت مطرح شده و مورد نظر من است.
1- جزای قراردادی
توجه کنید کیفرهایی که ما در قانون برای اعمالمان می نویسیم مثلاً: برای شراب خوردن، زنا کردن، دزدی کردن و ... مجازات های