انسان در دنیا فضل خداست و بسیاری از پاداش‌های خدا هم در آخرت از فضل اوست.
کفروا لهم نار جهنم لایقتضی علیهم فیموتوا و لا یخفف عنهم من عذابها کذلک نجزی کل کفور.
«و آنان که کافر شدند عذابشان آتش دوزخ است اما نه حکم شود که بمیرند تا آسوده شوند(*) و نه عذابشان تخفیف می‌یابد. این‌گونه هر کافر لجوجی را کیفر می کنیم.»
(*پاورقی: بعضی آیات می فرمایند که اهل جهنم از شدت عذاب به مدیران جهنم می گویند از خدا بخواهید که ما را بمیراند (یعنی مردن برای ما آسان تر از تحمل این عذاب است) اما پاسخ می شنوند که شما در اینجا دائماً هستید و هیچ گاه نخواهید مرد.)
و هم یصطرخون فیها ربنا اخرجنا نعمل صالحاً غیر الذی کنا نعمل او لم نعمرکم ما یتذکر فیه من تذکر و جائکم النذیر فذوقوا فما للظالمین من نصیر.
«و آن کفار در آتش دوزخ ناله و فریاد کنند که پروردگارا ما را از این عذاب بیرون آور تا برخلاف گذشته به اعمال نیک بپردازیم (خطاب می شود) آیا شما را عمری مهلت ندادیم و رسولان بر شما نفرستادیم تا هر کسی که قابل تذکر و پند شنیدن است متذکر شود؟ و در دنیا توبه کند. پس امروز عذاب را بچشید که ستمکاران را هیچ یاور نجات‌دهنده نخواهد بود.»
مگر در دوران طفولیت شما را معاف نکردیم تا رشید و بالغ گردید و شعور تمیز دادن حق از باطل را پیدا کنید و عمل صالح را از ناصحیح تشخیص دهید؟
پس عذاب و رنج اخروی که گریبان‌گیر ستمکاران می شود تمام شدنی نیست و آن‌ها راه جبرانی نیز برای تلافی اعمال خلاف و ناصالح گذشته‌شان ندارند و راه برگشتی هم ندارند از طرف دیگر هم پاداش آن جا همراه با رنج نمی‌باشد و تمام شدنی نیست.
پاسخ یک شبهه
یکی از سوالاتی که ممکن است به ذهن انسان خطور کند،