**صفحه=20@
همان وقتی كه من خیلی خستهام و نمیتوانم كار كنم باز هم كار میکند، یا این كه مثلاً اگر بعدازظهر جلسه قرار میدهد، بعد از اتمام جلسه در حزب میآید و كارهای حزب را رسیدگی میکند، در حالی كه عصر همان روز هم جلسهی شورای انقلاب دارد و در عین حال هیچ وقت ممكن نبود جلسات شورای انقلاب را ایشان تعطیل كند و غالباً از اول وقت تا آخر بود، و در آخر هم كارهای اضافی مثل ارباب رجوع كردستان یا فلان استان را جواب میداد. و یكی از خصلتهای دیگر آقای بهشتی این بود كه از معلومات دیگران استفاده میکرد. یعنی اگر چیزی را نمیدانست دوست داشت علم به آن پیدا كند و از شنیدن و گوش كردن برای این كه چیزی را یاد بگیرد هیچ وقت ملول نمیشد و از لحاظ فكری مرد قویی بود، كه این البته به خصلت ارتباطی ندارد، اما یكی از خصوصیات ایشان است و خلاصه مرد بسیار با فكری بود. خوب و عمیق میفهمید، در مسائل، ریز میشد و دقیق موشكافی میکرد، لوایحی را كه از طرف دولت موقت به شورای انقلاب میآوردند با این كه بنا ندارم این جا از آن دولت مذمت كنم، اما برادرانی كه در آن دولت بودند (چه خود آقای بازرگان و چه بقیهی برادران) چون جهتگیری فكری و علمی شان غیر از ماها بود، نحوهی فكر و عملكرد و گزینش شان هم طور دیگر بود، و لذا لوایح را هم با همین تناسب به شورای انقلاب میآوردند و خیلی از اوقات كه اتفاق میافتاد ماها از نكاتی غفلت میکردیم مرحوم بهشتی فوراً در سر بزنگاه به مسأله توجه میکرد و میگفت این طور درست نیست، یا اینجا مثلاً نباید فلان پول خرج بشود و یا برای مثال این اجازه نباید داده بشود.
خلاصه این كه در مسائل بسیار دقیق و موشكاف بود. و از خصوصیات دیگر ایشان كه خیلی زیاد است و اگر بخواهم یك یك ذكر كنم وقت اجازه نمیدهد، این بود كه قدرت جمع بندی داشت و ایشان كه رئیس مجلس خبرگان بودند، با توجه به این كه مجلس خبرگان را مجموعهای از علما و فضلا و كسانی تشكیل میدادند كه مدعی فضل و علم بودند و آن وقت مثل بنی صدر هم در آن مجلس برای خودش مدعی خیلی چیزها بود، شما اگر توجه كنید میبینید در جلسهای كه شصت هفتاد نفر از علما و اهل علم و كسانی كه با یكدیگر هیچ ارتباط فكری هم نداشتند، بینشان چقدر فاصله است! برای مثال فرهنگ بنی صدر كجا و فرضاً فرهنگ آقای حائری در قم و آقای صدوقی در یزد كجا! و اصلاً اینها دو فرهنگند، یكی فرهنگ پاریسی و دیگری فرهنگ قمی، كه اصلاً با هم تفاوت فاحش دارد، یعنی دو جور تحصیل و دو جور محیط و دو جور زندگی هستند و خلاصه این كه اختلافات و جداییهای زیادی میبود كه همهی آن اختلاف نظرها و فاصلهی اندیشهها در آن جلسه وجود داشت. و لذا قانون اساسی ما با این همه اصول متین و زبده، در آنچنان جو اختلاف نظر و فاصلهی اندیشهها تدوین شده و حال این كه در یك چنین شرایطی كه یك جمع، مختلف القول و مختلف العقیده هستند، همهی آنها هم فاضل و یا اغلب فاضل و اهل استعدادند، نباید بتوانند با ده اصل از آن اصول این چنین به توافق برسند و این چیزی جز جمع بندیهای هنرمندانهی شهید مظلوم آقای بهشتی نبود. و من گاهی كه در جلسات مجلس خبرگان به عنوان تماشاچی شركت میکردم و یا از تلویزیون شاهد مذاكراتشان بودم و میخواستم ببینم در آن مجلس چه میگذرد، میدیدم آقای بهشتی واقعاً هنرمندی شگفت آوری را به خرج میدهد و با تلفیق آن آرا و اقوال، آنها را جمع بندی میکند و با استخراج و تلخیص نقاط مشترك آرا