بهرهی خود ساخته، این نوع سود دهی سرمایه در اقتصاد اسلامی حرام است، به هر صورت که باشد و هیچ یک از راه حلهایی که توجیه کنندگان اقتصاد ربوی خواستهاند برای مشروعیت آن دست و پا کنند پایه فقهی مورد قبول ندارد» (مواضع، صفحه 70).
ربا نقطهی مقابل انفاق
نکتهای که کاملاً روشن است این است که هرجا قرآن راجع به ربا صحبت کرده، آن را نقطه مقابل و متضاد انفاق و صدقات قرار داده است. ربا را اسباب سقوط انسان و جامعه شمرده و انفاق و صدقات را مایه رشد انسان و ثروتش و تعالی جامعه مصرفی نموده است.
در بحثهای قبلی اشاره کردیم که چگونه معامله و تجارت و پول به وجود آمده است. در جوامع سادهی اولیه بعضیها برخی کالاها را بیشتر از نیاز خود تولید مینمودند و این اضافه تولید را با کالای دیگری که مورد نیازشان بود مبادله میکردند. با رشد جوامع و پیچیدهتر شدن روابط اقتصادی نیاز به پول یا واسطهای برای تبادل کالاهای مختلف با ارزشهای ناهمسان به وجود آمد. بنابراین معامله و پول چیزهای قابل قبول و لازمی است که اسلام هم آن را میپذیرد.
این نوع متعادل و عادی معامله است و ربا و انفاق کاملاً در دو سوی این حالت عادی قرار دارند. کسی که انفاق میکند، کالا یا پولی که از کالا به دست آورده؛ حتی زمانی که خود به آن نیاز دارد (ایثار)؛ به دیگری میدهد. پس در صدقه و انفاق هر فرد نیازهای انسان نیازمند