مشکل انسانی و اجتماعی در دنیای پیچیده صنعت و جهان گسترده تولید این است که در صورت مجاز بودن استفاده از کار متبلور یا به اصطلاح سرمایه در همهی شقوق و شئون، احتراز از ظلم و استثمار بسیار مشکل خواهد بود. اشکالی که در اینجا پدید میآید این است که در ارزش یک محصول تولیدی، تفکیک ارزشهای کار زندهای که در جریان تولید به کار گرفته میشود، از کار متبلوری که در ابزار تولید و سرمایه به کاررفته، دشواریهای بزرگی در جامعهی امروز بشری به وجود میآورد.
اگرچه اسلام در تمام این موارد خطوط مشخصی دارد و راهها را کاملاً نشان داده است، ولی انتخاب راه مناسب و تطبیق آن راهها با موازین زندگی انسان، کاری است که به عهده مجالس قانون گذاری، کمیسیونها و اشخاص خبره و دقیق میباشد.
اسلام در تمام این موارد سرمایههای غنی در اختیار ما گذارده و تا آن جایی که محاسبات ما و تجربهی موجود دنیای سرمایه داری و مارکسیسم نشان میدهد، اسلام واقعبینانهتر و انسانیتر با قضیه برخورد کرده است.
حال عبارت مواضع را میخوانیم:
«سرمایه؛
با توجه به مطالب گذشته، هر نوع سرمایه از راه کار به دست میآید و به این ترتیب سرمایه چیزی جز «کار انباشته» نیست.
انواع سرمایه
سرمایه در یکی از سه شکل به کار میافتد: