بدانم که شما آیه را حفظ هستید، آن آیه ای که در ذهن شماست من چگونه می توانم آن را بیابم؟ پس این چیز دیگری است، نه قابل لمس است نه قابل حس است.
آن آگاهی خودش چیست – یا حقیقت ماده – بعضی می گویند که ما معرفت نسبت به فنومن ها می توانیم داشته باشیم– پدیده ها و ظواهر هر اشیاء را می توانیم بشناسیم اما به کنه و به حقایق اشیاء نمی توانیم پی ببریم. حقیقت ماده، مفهوم حقیقت ماده آن لای یک تکه آجر نیست، ممکن است بگویید تکه آجر را می شکنیم ببینیم توش چیست؟ اما ما آجر را می شکنیم تا به صورت پودر در بیاید؛ ممکن است بگویید به کمک علم مولکول و اتم و پروتون و نوترون را کشف کردیم. آیا حقیقت ماده همان الکترون و پروتون است یا همان موج حقیقت ماده است یا باز هم یک واقعیت دیگر و یک حقیقت دیگر دارد و یک بحث دیگر دارد؟
شناسایی حقیقت ماده را نه با چشم و نه با گوش نمی توان فهمید، همان طور حقیقت روح، حقیقت انسان، انسانیت انسان، یعنی آن چیزی که غیر از 80 کیلو و 60 کیلو و 50 کیلو است و یک چیز دیگری است و هرچه هم قیچی بکنید و ذره ذره سلول های انسان را جدا بکنید، باز هم انسانیت را نمی یابید و یک چیز دیگری است که انسانیت انسان را تشکیل می دهد و هویت انسان را می سازد آنها ذرات پوست و استخوان و پی و اعصاب است اما آنچه که این را انسان کرده آن چیست – آن حقیقتش چیست؟ یافتن آن یک جور دیگر است و یک چشم دیگر می خواهد و یک وسیلۀ دیگر می خواهد.
پس می خواهم بگویم که بدانید که این شناسایی ها لایه بر می دارد، گود بر می دارد و مرتب پرده می رود بالاتر و جور دیگری می شود. شناختن یک درخت با حرکت با زمان با عدد با رحم با مفهوم انسان، اینها هرکدام فرق دارد و یک جور دیگر است.
از اینها می گذریم و یک مثال دیگر می آوریم؛ همۀ آنها تصورات است تصورات یعنی چه؟ یعنی یافت یک حقیقت، یافتن فقط مفهوم 14- سنگ، انسان، اما یک وقت مسئله به صورت تصدیق است، تصور یعنی یافتن یک حقیقت، بدون آنکه بخواهیم رابطه ای بین آن و یک حقیقت دیگر برقرار کنیم، اما تصدیق این است که ما دو حقیقت را در نظر بگیریم و بین آن