راهشان از هم جدا می شود. و این موضوع ها می تواند مبانی باشد برای ایدئولوژی و در ایدئولوژی اسلامی با شناختی که از انسان می توانیم داشته باشیم راهمان دقیقا در حوزۀ ایدئولوژی اسلام مشخص می شود و در همین مسئله انسان وقتی که ما انسان را شناختیم مسئلۀ ارتباط انسان با خدا مطرح می شود چون اگر در آنجا مسئلۀ مبداء هستی اثبات شد و اگر چنانچه برای جهان خدایی شناختیم و انسان را جزئی از جهان دیدیم که از همۀ پدیده ها به ما نزدیک تر است و می خواهیم او را بشناسیم آنوقت مسئلۀ اینکه بین انسان و خدا چه رابطه ای وجود دارد– به عنوان بحث های ایدئولوژیک و اسلامی باید مطرح بشود و ازجمله قضیه وحی.
یعنی آیا غیر از آنچه که آن مبداء هست خلق کرده و تدبیر و ادارۀ قضا و قدر الهی که بر انسان حاکم است هدایتی وجود دارد؟ یعنی غیر از آن هدایت های غریزی و طبیعی و تکوینی که خدا نسبت به انسان می کند و انسان را در یک گردونه ای انداخته و هدایت می کند، آیا پیام هم برای انسان می فرستد، آیا راه را هم برای انسان باز کرده یا نکرده؟
در این قسمت است که مسئلۀ دومی عنوان می شود و ما ناچاریم که دربارۀ وحی جداگانه بحث کنیم – البته وحی با مسائل دیگری هم ارتباط دارد که این ارتباطات را نمی شود دقیقا پشت سر هم قرار داد یعنی وحی در اینجا ارتباطی هم با معرفت دارد یعنی یکی از راه های شناسایی ما از واقعیات و حقایق جهان ممکن است وحی باشد، یعنی وقتی که انسان از راه دیدن، شنیدن، اندیشیدن، استدلال کردن، تجربه کردن می تواند چیزها را بفهمد بعد ممکن است اثبات کنیم و به این نتیجه برسیم که یکی از راه های شناسایی انسان مسئلۀ وحی است پس بنابراین وحی هم ارتباط با مسئلۀ شناخت دارد و هم ارتباط به مسئلۀ رابطۀ بین انسان و خدا و بعد از دل وحی مسئله نبوت و رسالت پیش می آید که در یک فصل هم باید گفته بشود که رسالت و نبوت چیست؟
مسئلۀ دیگری که به عنوان مبانی ایدئولوژیک مطرح می شود انسان و سرنوشت انسان و آیندۀ انسان و ابعاد وجود انسان است یعنی وقتی که می خواهیم انسان را بشناسیم علاوه بر اینکه از نظر میزان شرافت و کرامت و بعد وجودی انسان ها را می شناسیم از نظر بعد زمانی و آنجاودانگیش، آینده اش هم برای ما مطرح است