اما اگر کسی بخواهد ماتریالیست باشد و فقط در فیزیک، در طبیعت، در ماده، در اشیاء مادی طبیعی بخواهد نگاه کند و سیر کند، دگرگونی های طبیعت را می بیند که مرتب می چرخد و تبدیل می شود، بذر درخت می شود و درخت باز بذر می دهد، گل می دهد، میوه می دهد، همان گل مجددا بذر می شود و بذرش هم درخت می شود با همۀ این تغییرها که صدها هزار مرتبه ممکن است یک بذر تبدیل به درخت شده باشد و بعد هم آن درخت تبدیل به بذر و همینطور ادامه داشته باشد بالاخره می گوید که یک روزگاری می رسد که دیگر انرژی جهان از دستش گرفته می شود و به سردی و خاموشی می رود.
سؤال: تمام این مراحلی که فرمودید مراحل ثابتی است که برای هر متحرک متکاملی در مسیر تکاملش وجود دارد، به عبارت دیگر خط ثابتی است که اشیاء متحرک و متکامل در این خط ثابت و مسیر تغییرناپذیر به رشد و تکامل و تغییر خود ادامه می دهند مثل همان بذر که درخت می شود و درخت بذر می شود، یک خط و یک نواختی را طی می کند. ثبوت و سکون خط حرکت و مسیر تکامل ماده نمی تواند دال بر ازلیت و ابدیت باشد؟
جواب: این خط متغیری که در حال حرکت باشد و برای حرکتش هم دوره باشد نیست، این خط یک خط ثابت است. ولی ما حرفمان این است که ماده دائما در حال دگرگونی است و بذر که درخت می شود یعنی دوره دارد یعنی این طور نیست که ثابت باشد و بعد از این طرف ازلی و از آن طرف ابدی باشد.
سؤال: هیچ چیز خود به خود به وجود نمی آید و هیچ چیز خود به خود از بین نمی رود، این تعبیری از همان علیت است که برای ما مقبول و ثابت شده است. با توجه به این اصل که هیچ چیز خود به خود متولد نمی شود و فنا نمی پذیرد، پس زمین و طبیعت مادی چگونه فنا می پذیرد و نابود می شود.
جواب: ما نمی خواهیم فنای ماده را بحث کنیم، این مسئله درست است که هیچ چیز خود به خود بوجود نمی آید و هیچ چیز خود به خود از بین نمی رود. ما الان بحثمان در آن مادۀ متحرک و متکامل است در آن مادۀ دوره دار طبیعی و در حال رشد است. و وقتی که ما ارادۀ الهی را توی کار آوردیم آن وقت دیگر ارادۀ الهی است که یمیت و یحیی. هم می میراند و هم زنده