فهرست مطالب کتاب


جواب: یک معنای ایده آلیسم هست که برای ذهن هم اصالت قائل است یعنی هم حقایق خارجی را قبول دارد و هم اندیشه را قبول دارد، آن ایده آلیسمی که علاوه بر جهان خارج و عین برای ایده و برای ذهن هم یک ارزشی قائل باشد آن را ما قبول داریم ولی آن ایده آلیسمی که می گوید اصالت مال ذهن است و واقعیت خارجی اسیر ذهن است و هرچه ما در ذهن بسازیم همان درست است، ما او را قبول نداریم، یعنی ایده آلیسمی که می گوید اندیشه هم تحقق دارد، اصالت دارد مورد قبول ماست و لذا ما می گوئیم که هستی جهان یکی ذهن است یکی عین است، ماده و ماوراء ماده و خود این ذهن یک عالمی دارد که من باشم یا نباشم هست، انسان ها باشند یا نباشند، بیندیشند یا نیندیشند هست. و عین همان «هست» است، همان رئالیته است، همان خارج است ولی آن ها می گویند که این عین فقط ماده است و ما می گوییم هم ماده است و هم مجرد پس از ایده آلیسم را تصور می کند که آن است که فقط ذهن را قائل باشد و چیز دیگری را قائل نیست و ما می گوئیم که نخیر، ما برای ذهن هم یک ارزشی قائل هستیم، هم ارزش آئینه بودن، یعنی خارج را در خود نشان دادن و هم ارزش خلاقیت و اینکه بتواند چیزهایی را بیابد و به یک چیزهایی برسد پس بنابراین ما برای ذهن ارزش قائل هستیم ولی توی ذهن اسیر نمی شویم.
 پس ایده آلیسم ضعیف منحط و منفی که فقط بگوید ذهن همه کاره است و دیگر خارج بی ارزش است غیر قابل قبول است و ما در آن اسیر نمی شویم اما آن ایده آلیسمی که برای اندیشه هم ارزشی قائل باشد به شرط آنکه عین و خارج را هم قبول داشته باشد می پذیریم و این خارج را هم می خواهیم بگوییم هم ماده است و هم ماوراء ماده، آن ها می گویند فقط ماده عین است و جهان ذهن هم یک مخزنی است برای همین ماده، یعنی این ماده ها را در ذهن جای می دهد و یک مقدار جمع و جور می کند. تمام تصویرش از جهان همین است که می گوید جهان ماده است، و ذهن هم فقط روی این ماده کار می کند یعنی ذهن یک مخزنی است که این مواد را در آنجا انبار می کند و یک چیزی از آن در می آورد ولی ما می گوییم که درست است که این کار ذهن ما است ولی نتایج خیلی کلی تر هم می دهد که با ذهن تفاوت دارد و در عین حال خارج هم فقط ماده نیست بلکه چیزهای دیگری هم

نظر خود را ارسال کنید